Ostropest plamisty – właściwości, stosowanie, skutki uboczne

O ostropeście plamistym mówi się bardzo dużo w kontekście suplementów diety. Zdecydowana ich większość to mieszanki, które zawierają w sobie wyciąg z tej rośliny. Suplementy nie są jednak wyłącznym sposobem pozyskiwania tego składnika diety. W związku z faktem, że jest to roślina bardzo często spotykana w środowisku umiarkowanym, to jej nabycie również jest bardzo łatwe.

O ostropeście plamistym słów kilka…

Ostropest plamisty to roślina, która znana była już starożytnym Rzymianom. Szczególny nacisk kładli oni przede wszystkim na stosowanie ziaren ostropestu, które to spożywali w całości, zwykle w postaci dodatku do potraw. Dobroczynne właściwości tej rośliny, są znane również i dzisiejszej, nowoczesnej medycynie. Stosuje się ją przede wszystkim pomocniczo w trakcie leczenia:

• schorzeń wątroby, (w tym WZW),
• endometriozy (jako środek łagodzący dyskomfort),
• choroby alkoholowej itd.

Co ciekawe, z ostropestu korzystają również kobiety, które cierpią na bolesne i przedłużające się miesiączki. W czym zatem tkwi wyjątkowość tej rośliny?

Odpowiedź jest prosta: w składzie. Według najnowszych badań ostropest zawiera((Milk thistle in liver diseases: past, present, future.)):

• sylimarynę,
• olejek eteryczny,
• związki goryczowe,
• olej,
• sterole,
• witaminę E,
• cukry,
• aminy – histaminę i tyraminę.

Właściwości ostropestu plamistego

Wprowadzenie ostropestu do naszej codziennej diety (najlepiej w postaci naturalnej) przełoży się na wiele obszarów funkcjonowania ludzkiego organizmu. Dlaczego?

Działanie antyoksydacyjne

Ostrop w leczeniu schorzeń związanych z oddziaływaniem silnych substancji toksycznych (np. alkoholu). Dzięki swoim właściwościom, roślina ta zabezpiecza wewnętrzną strukturę wątroby przed wieloma toksynami, takimi jak mykotoksyna, dwusiarczek węgla, pestycydami a nawet alkoholem. Dzięki swoim właściwościom, ostropest skutecznie zmniejsza stężenie w/w substancji, zmniejszając tym samym ich szkodliwy wpływ na organizm człowieka.((Assessment of the Antioxidant Activity of Silybum marianum Seed Extract and Its Protective Effect against DNA Oxidation, Protein Damage and Lipid Peroxidation.))

Działanie ostropestu nie ogranicza się on wyłącznie do usuwania toksyn. Roślina ta reguluje poziom bilirubiny (wywołującej żółknienie skóry i gałek ocznych), a także stabilizuje poziom AST, ALT i GGT. Ostropest można też stosować pomocniczo w łagodzeniu negatywnych skutków stosowania niektórych leków, w tym substancji stosowanych w leczeniu nowotworów.

Regeneracja wątroby

Ostropest plamisty wpływa na przebieg procesów odpowiedzialnych za regenerację wątroby, to jest regenerowanie starych i uszkodzonych komórek, wraz z reprodukcją nowych i zdrowych.((Silymarin/Silybin and Chronic Liver Disease: A Marriage of Many Years.))

Roślina ta korzystnie wpływa też na poziom glutationu, który – jako białko – działa podobnie do silnych przeciwutleniaczy. Dzięki temu proces starzenia komórek wątroby przebiega znacznie wolniej.((Silymarin protects PBMC against B(a)P induced toxicity by replenishing redox status and modulating glutathione metabolizing enzymes–an in vitro study.))

Zapobieganie chorobom nowotworowym

Badania dowiodły, że stosowanie ostropestu może zapobiec powstawaniu chorób nowotworowych wątroby. Udowodniono, że substancje wchodzące w skład rośliny, znacznie hamują a nawet zatrzymują rozrost komórek nowotworowych.

Zjawisko to odgrywa ogromną rolę nie tylko w procesie walki z rakiem, ale też w reakcjach metabolicznych, odpowiedzialnych za usuwanie z organizmu substancji toksycznych będących skutkiem chemioterapii.((Modulatory effects of silibinin in various cell signaling pathways against liver disorders and cancer – A comprehensive review.))

Działanie przeciwzapalne

Ostropest plamisty działa hamująco na leukotrieny, które – jako białka związane z układem immunologicznym – są przekaźnikiem stanów zapalnych. Dzięki temu roślina ta skutecznie zatrzymuje rozwój wątrobowych schorzeń o podłożu zapalnym, które najczęściej są spowodowane niewłaściwą dietą. Roślinę tą stosuje się również w leczeniu tak poważnych chorób jak WZW (A, B i C).((Silymarin treatment of viral hepatitis: a systematic review.))

Wyciąg z ostropestu działa też hamująco w procesie marskości wątroby i jej stłuszczenia. Zmniejsza on też stężenie cholesterolu we krwi i zapobiega powstawaniu blaszek miażdżycowych.

Olej, nasiona, czy mielone – w jakiej postaci spożywać ostropest?

O skuteczności wprowadzenia ostropestu do codziennej diety decyduje postać, w jakiej ją przyjmujemy.

Ostropest – całe ziarna

Naturalne ziarna ostropestu, to najlepszy sposób na jego przyjmowanie. Ich zaletą jest neutralność smaku, dzięki czemu nie zaburzają one naturalnego aromatu przygotowanych potraw. Ostropest w ziarnach zawiera najwięcej witamin i ważnych substancji odżywczych.

Jest to składnik diety, który z powodzeniem można wprowadzić do sałatek, surówek a nawet jogurtów naturalnych. Stosowanie ziaren sprawdzi się przede wszystkim w leczeniu schorzeń wątroby, ale też znacznie ułatwia oczyszczanie organizmu i przyspiesza procesy metaboliczne.

Ostropest mielony

Zmielone ziarna ostropestu nie zawierają tak wielu substancji odżywczych, co jego naturalne odpowiedniki. Osoby chcące zmielić ziarna we własnym zakresie, nie powinny robić tego „na zapas”, gdyż zbyt długie przechowywanie zmielonych ziaren, wpływa na osłabienie ich właściwości odżywczych.

Wystarczą dwie wsypane do szklanki łyżki zmielonych ziaren, by – po ich zalaniu gorącą wodą – uzyskać wywar o doskonałych właściwościach odżywczych (bardzo skuteczny w leczeniu schorzeń wątroby). Składniki zawarte w mielonym ostropeście plamistym są znaczenie szybciej przyswajane przez organizm.

Olej z ostropestu

Olej z ostropestu jest bardzo popularnym i korzystnym dla zdrowia składnikiem diety. Różnica polega na tym, że wpływa on przede wszystkim na kondycję skóry. Najlepsze właściwości posiada produkt wyciskany na zimno, koniecznie bez żadnych „dodatków” w postaci środków konserwujących.

Olej z ostropestu najlepiej stosować doustnie. Zaleca się, by w ciągu dnia przyjmować dwie łyżeczki oleju, który można spożywać bezpośrednio lub też – jako dodatek do sałatek i wielu innych potraw.

Ostropest w kapsułkach

Najłatwiejsze do „zdobycia” są zawierające ostropest suplementy diety. Ich zaletą jest niska cena i łatwe stosowanie. Niestety w przeciwieństwie do ziaren, proszku i oleju, nie zawierają one tak wielu substancji odżywczych.

Do ich produkcji stosuje się najczęściej wyciąg z rośliny, który – co oczywiste – posiada znacznie uboższy skład niż jego naturalny odpowiednik.

Skutki uboczne stosowania ostropestu

Stosowanie ostropestu (w dowolnej formie) raczej nie powinno wywołać żadnych skutków ubocznych. Co prawda w niektórych przypadkach można zaobserwować zjawiska zbliżone do biegunki, ale są to przypadki sporadyczne, które bardzo często są efektem nieodpowiedniego przyjmowania preparatów lub naturalnych odmian rośliny (oleje, nasiona).

Choć sam ostropest plamisty nie wywołuje żadnych skutków ubocznych, to jednak w połączeniu z innymi substancjami np. w suplementach diety, jego stosowanie może doprowadzić do powstania wielu groźniejszych skutków ubocznych. Dlatego przed zastosowaniem jakiegokolwiek suplementu, warto dokładnie zapoznać się z informacjami dołączonymi przez producenta.

Przeciwwskazania dotyczące stosowania

Stosowanie surowca (to jest owoców ostropestu) nie powinno wiązać się z jakimikolwiek działaniami niepożądanymi. Niemniej zaleca się, by z leczenia tą rośliną zrezygnowały kobiety w okresie ciąży i karmienia piersią. Opcjonalnie mogą one skonsultować chęć stosowania preparatu z lekarzem prowadzącym, ale z reguły lekarze nie wyrażają takiej zgody.

Z właściwości ostropestu nie powinny korzystać również dzieci poniżej 12 roku życia. Na opakowaniach niektórych suplementów określa się granicę wiekową na 18 lat, ale – w przypadku tego składnika diety – jest ona określona nieco na wyrost (chociażby ze względu na obecność innych substancji czynnych). Nie zaleca się stosowaniu ostropestu również u diabetyków.

Stosowanie ostropestu powinno zostać poprzedzone konsultacją lekarską – szczególnie osoby z chorobami chronicznymi. U niektórych osób, które stosują metronidazol i indinavir, przyjmowanie suplementu może doprowadzić do poważnych skutków ubocznych.

Stosowanie i dawkowanie – co warto wiedzieć?

Sposób stosowania ostropestu jest ściśle uzależniony od formy jego przyjmowania do naszego organizmu.

1. Stosując ostropest w formie ziaren, można go dodawać do różnych potraw. Niektórzy łączą go nawet z deserami i jogurtami naturalnymi. Ziarna ostropestu można jeść w całości i tylko ten sposób – prawdę mówiąc – gwarantuje przyjęcie do organizmu najwyższej możliwej dawki substancji odżywczych. Należy jednak pamiętać, że w ciągu doby, należy przyjmować maksymalnie kilkanaście gramów ziaren. Ich nadmiar może doprowadzić do objawów przeczyszczenia.

2. Jeśli postawiliśmy na sproszkowane ziarna ostropestu, to przy ich stosowaniu możemy dodać je do zup, sałatek i wielu innych dań. Dziennie należy spożywać maksymalnie 2 – 3 łyżeczki tego składnika diety. Warto też zwrócić na fakt, że zakup gotowego proszku jest obarczony sporym ryzykiem, gdyż wielu producentów nie zwraca aż tak dużej uwagi na czystość sprzedawanego produktu. Dlatego nasiona ostropestu warto mielić w domu, gdyż wtedy mamy pewność, że otrzymujemy składnik diety zgodny z naszymi oczekiwaniami.

3. Przyjmowanie ostropestu w formie oleju jest jeszcze prostsze. Wystarczy, że w ciągu dnia spożyjemy maksymalnie 2 – 3 łyżeczek oleju, dodając go np. do sałatki, zupy czy sosu. Olej z ostropestu można również stosować na skórę lub… jako składnik maseczek nawilżających. Oczywiście przy stosowaniu tej substancji bezpośrednio na cerę, należy rozpocząć kurację dopiero od niewielkiego skrawka skóry. Jeśli po upływie kilku dni nie pojawią się reakcje alergiczne, to znak, że olej może być przez nas bezpiecznie stosowany na całe ciało.

4. A co z suplementami? Z reguły większość suplementów diety to produkty, w których ostropest jest tylko jednym z wielu składników. Jeśli jednak trafimy na produkty zawierające w swoim składzie wyłącznie tą roślinę, warto stosować je najlepiej rano, na około 30 minut przed pierwszym posiłkiem. Stężenie substancji czynnej (czyli wyciągu z ostropestu) będzie również determinowało dzienną, przyjmowaną przez nas dawkę. Zwykle jest to jedna kapsułka dziennie, ale – w przypadku niektórych produktów – liczba ta może zwiększyć się do dwóch kapsułek.

Oczywiście nie można zapominać, by po każdorazowym przyjęciu suplementu, popić go stosunkowo dużą ilością wody.

Ile to wszystko kosztuje?

Cena produktów z ostropestem jest zależna przede wszystkim od specyfiki ich stosowania.

• Butelka 250 ml oleju kosztuje około 13 złotych. Nie jest to dużo, biorąc pod uwagę fakt, że powinna ona wystarczyć na 20 – 30 dni stosowania.
• Opakowanie sproszkowanych owoców rośliny, trzeba będzie zapłacić 7.39 złotych. Warto dodać, że zawiera ono około 500 gram produktu, co powinno wystarczyć na nieco więcej niż 30 dni stosowania.
• Opakowanie suplementu diety, który – oprócz substancji pomocniczych – zawiera jedynie wyciąg z ostropestu (60 tabletek) trzeba zapłacić od 18 do 20 złotych. Opakowanie to wystarczy na około 30 – 60 dni stosowania.
• Kilogram ziaren, kosztuje około 12 złotych. Oczywiście cena ta znacząco wzrośnie, jeśli zdecydujemy się na zakup produktu EKO.

Podsumowanie

Ostropest plamisty to roślina, która już od wieków była doceniana za swe niezwykłe właściwości zdrowotne. Dziś ta sytuacja się powtarza, gdyż coraz częściej doceniamy zalety naturalnych składników naszej diety!